Food for Bankers - 1

Kiezen om gekozen te worden
Ik breng u een verhaal over de kracht van diversiteit en variatie. ‘Het beste wat de agrofood kan overkomen is meer diversiteit en pluriformiteit.’ Diversiteit is er onvoldoende bij ondernemerschap in de Brabantse agrofoodsector. Op de Rotonde van Rendement kennen veel boeren en tuinders in hun strategische lijnen slechts twee afslagen: 1) verdubbelen of 2) stoppen en blijven wonen op historische grond. Ik denk dat boeren en tuinders juist nu de strategie moeten kiezen van ‘’kiezen om gekozen te worden’’ in plaats van ‘’bang te kiezen om daarmee iets te verliezen’’ Uit onderzoek van Beerenschot en HAS Hogeschool, meer specifiek Harry van Delft, blijkt dat 32% van de respondenten in agrofood in hun ondernemingsstrategie niet kan kiezen. In de land- en tuinbouw is dat 31 % en in food is dat 43 %. Van de totale agrofood koos 42 % voor de laagste kostenstrategie en 29 % voor differentiatie. Vergelijk dat eens met de cijfers van de BV Nederland: MKB breed in ondernemerschap: slechts 5 % van alle MKB-ondernemers kiest voor de laagste kostenstrategie en 49% voor differentiatie! En nu komt het. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek aldus Beerenschot en HAS Hogeschool: bedrijven die voor een differentiatiestrategie hebben gekozen zijn het meest succesvol in het waarmaken van hun strategie.

70 jaar focus op productie, kostprijsverlaging en schaalvergroting en lijdzaam afwachten maakt lui. Dat is verslavend. En begrijp me goed. Ik ben er historisch gezien trots op. Immers productie en vakmanschap hebben ons in de Champions League gebracht van quantum, efficiency en costleadership. Maar voegen vandaag de dag te weinig toe in een land waar burgers bepalen of boeren een stal mogen bouwen en waar we dieren door mensen laten vertegenwoordigen in ons eigen parlement. De agrofood zal uit een ander vaatje moeten tappen.

Ik pleit voor meer integraal en inclusief denken. Neem een voorbeeld aan The Sustainable Urban Delta van Meiny Prins en vele anderen. Niet denken in nieuwe verzuilde topsectoren maar denken in een groter en inclusief geheel. Nederland kent al 400 jaar stadslandbouw: miljoenen mensen wonen in een stedelijke omgeving. Miljoenen mensen die goed gevoed kunnen worden in een logistieke en hygiënische omgeving. Wij hebben de zaak goed geregeld in Neder-land. Een lagere delta tegen het einde van een rivierenlandschap achter een veilige dijk. Nu, onder impuls van de enorm groeiende wereldbevolking, ontstaat Elk Kwartaal een stad van circa 15 miljoen inwoners aan het einde van een rivier in een vruchtbare delta aan het begin van een zee. De komende 30 jaar groeit de wereldbevolking op high traffic places met 1.800.000.000 mensen. Bovendien migreren er dagelijks 180.000 mensen naar de stad!

Laten wij – NEDERLAND - al 400 jaar expert zijn in het voeden van deze urban delta’s. Een fantastische uitgangssituatie, maar dan zullen we wel een satéprikker door alle topsectoren moeten steken. Symbiose en synergie in plaats van mijn sector de belangrijkste.

Maatschappelijke uitdagingen vormen dus fantastische innovatieopgaven voor agrofood. ‘Eten als beleving?’of ‘Eten als probleem?’ Meer dan 50 % van de Nederlanders leidt aan overgewicht. Vandaag stond in de krant dat in 2025 50 % van alle Engelsen aan obesitas lijdt. En: van de 8 duurste ziekten van de wereld zijn er minstens 4 voedselgerelateerd. Over een kans voor agrofood gesproken. Kosten van ziekten kunnen immers opbrengsten voor agrofood zijn. Daarom moeten we in Brabant een grote agenda laden op maatschappelijke uitdagingen als spiegel voor agrofood  innovatie. Innovatie en disruptie ontstaat bij ondernemers en jongeren. Vroeger waren dat Saal Swanenberg in Oss; hij haalde insuline uit een varken (nu Organon 2.0). Forest Mars, bouwde de grootste chocoladefabriek van de wereld in Veghel. Wimke de Körver en Simon Homburg in het Land van Cuijk met de toegevoegde waarde in de dierlijke proteïneketen. Keihard werken en boerenslimheid. Gezond Boeren Verstand. GBV i.p.v. GVB: Golf Vaardigheids Bewijs.

In 2016 zijn de voorlopers: vegetarische slager Jaap Korteweg, verspillingsfabriekbouwer en cateraar Bob Hutten, Marian Wagemakers van Dalco, maar ook honingtomatenkweker Jos Looijen, varkensboeren 2.0: Tiny Scheepers en Hans Verhoeven of smaakbommenontwikkelaar Rob Baan. Vanuit deze positie dan ook een warm pleidooi om nieuwe (food)helden op het schild te hijsen voorbij de Brabantse bescheidenheid. En tegelijk: Nederland is te duur voor operational excellence en costleadership.

Zo’n visie uitspreken vergt lef en leiderschap. De Rabobank heeft het nog even in zich om dat LEIDERSCHAP TE PAKKEN. Laat zien dat jullie de echte en enige maatschappelijke bank zijn. Zie maatschappelijke uitdagingen als fantastische innovatieopgaven. Ondernemerschap is daarbij de Silver Bullet en Red Bull voor Brabant. Rabobank blijf trouw aan je waarden. Laat niet de ratio regeren. Heeft alles met houding te maken. Houding is de meest onderschatte factor in de trits Kennis,Houding, Gedrag. Kennis spuit het internet uit. Gedrag is geconditioneerd. ATTITUDE = ALLES.

De agrofoodsector is verantwoordelijk voor 80 % van het grondoppervlak van Nederland, 10-20 % van de werkgelegenheid en 10 % van de toegevoegde waarde in het Bruto Regionale Product. Wij moeten ons zorgen maken over de enorme verstedelijking en demografische ontwikkelingen op ons platteland. De gemiddelde leeftijd van melkveehouders onder grote rivieren is > 55. Rabobank, maar ook ZLTO en bestaande coöperaties, houden teveel vast aan eigen profiel en eigen smalle zuil. Daarmee ga je het in mijn ogen niet redden in Den Haag. Minstens 20 mensen van 20 organisaties in ons agrofoodcomplex houden dezelfde klink vast bij het Ministerie van Economische Zaken (LNV). Zie het issue Kalf bij de Koe. Daarom een warm pleidooi om een nieuwe Brede Alliantie (ASK4COCREATIE) te vormen met Rabobank en FrieslandCampina en andere plattelandsbewoners als Brabants Landschap. Zij fourneren allen 1 miljoen euro in een gezamenlijke ambitievuist en aanpak en gaan daarmee naar Den Haag en Brussel. Zie hier de brede Brabantse Plattelandsbeweging á la een Brainport voor het Platteland. Kijk eens door de oogharen: Brabant: Best Rural City of the World?

Inleiding Roger Engelberts voor alle directievoorzitters en Raden van Commissarissen van alle Brabantse Rabobankfilialen op 10 maart 2016 tijdens Indoor Brabant.