Geld verdienen met biodiversiteit: Het Kan Wél!

Dertig boeren
Schrijver was twee jaar geleden één van de initiatiefnemers en aanjagers van LandvanWaarde. Nu is hij, samen met nog dertig boeren uit Overijssel, deelnemer. “Bij de start was er enorme animo voor deze pilot, want er zijn veel boeren die graag iets met de natuur doen, zeker als daar een vergoeding tegenover staat. In mijn geval ontvang ik een vergoeding van Agrarisch Natuurvereniging Groen Salland. Dat was vóór LandvanWaarde geen optie; toen vielen we als zogenaamd ‘wit gebied’ buiten de boot. Maar dankzij LandvanWaarde komen we nu toch in aanmerking voor financiële ondersteuning van agrarisch natuurbeheer.”

Succes!
Samen met ANV Groen Salland, kwam Schrijver tot een bedrijfsnatuurplan. Hierin werd vastgelegd dat hij voortaan zorg draagt voor 2,5 hectare waardevol grasland en 0,5 hectare kruidenrijke akkerrand. En met succes! De Vlinderstichting komt regelmatig langs en constateert een toename van verschillende soorten en zelfs bijzondere dagvlinders, zoals koevinkjes. “Dat houdt je motivatie hoog. Ik zou ook een kikkerpoel willen aanleggen, maar het wachten is op een investeerder.’’

Stapeling nodig
Volgens Schrijver is een stapeling van meerdere vergoedingen nodig voor een echt verdienmodel. “Zonder de On the way to PlanetProof-vergoeding in ruil voor mijn ‘bodem, landschap & biodiversiteit’-prestaties, kom ik hooguit tot een vergoeding voor de kosten die ik maak. Dat zou ik wat krapjes vinden. Maar het blijkt in de praktijk lastig om consumenten meer te laten betalen voor voedsel dat duurzamer is geproduceerd. Aan de andere kant: als je niets probeert, verandert er ook nooit wat. Dus ik blijf enthousiast deelnemer aan de LandvanWaarde-pilot. We gaan gewoon door met onze zoektocht!"

Broeden
De tweede ondernemer is melkveehouder Berdi Wienen. Zijn land grenst aan dat van Gino Schrijver. Ook Berdi is sinds twee jaar betrokken bij de LandvanWaarde-pilot. Hij heeft 45 hectare gras- en 10 hectare maisland. Ook hij ontvangt een vergoeding van ANV Groen Salland. In ruil heeft hij een strook van 0,8 hectare maisland ingezaaid met een bloemenmengsel. “Mijn maisland grenst aan een bos, en onder de bomen groeit mais toch veel slechter.” Daarnaast bemest hij de randen (van 3, 6 of 12 meter) van verschillende graspercelen niet, en maait hij hier pas voor het eerste na 15 juni. “Dit geeft vogels meer kans om hier te broeden.”

Motiveert
Volgens de boswachter zijn er dankzij Berdi’s natuurbeheer meer vlinders en vogels dan eerder. “Bovendien hoor ik van wandelaars met wie ik wel eens spreek, dat ze zo van de bloemen en dieren langs mijn akker genieten. Ook dat motiveert me om ermee door te gaan.”

Extra’s
Berdi herkent dat hij met de vergoeding “amper uitkomt”, maar toch vindt hij ‘t de moeite waarde. “Misschien voldoe ik volgend jaar wel aan de criteria voor ‘On the way to PlanetProof’. Dan begint het meer op een verdienmodel te lijken. En verder kun je tegenwoordig niet alleen maar meer melk produceren, je moet wat extra’s doen.”

Voedselakker
De derde en laatste ondernemer is Annuska De Jongh de Leeuw. Zij heeft, samen met haar man, een akkerbouwbedrijf  waar aardappelen, suikerbieten, baktarwe, brouwgerst, blauwmaanzaad, mais en uien worden verbouwd. Vóór LandvanWaarde hadden ze een ruime hectare bloeiende akkerranden en twee hectare voedselakker, bedoeld voor het wild in de omgeving. Dankzij LandvanWaarde beschikken ze nu over 4,5 hectare extra pachtgrond van de provincie. Hier verbouwt ze mais, de rest is voedselakker.

Onzeker
De vergoeding voor de voedselakker komt van ANV Groen Salland. “Daar verdienen we niets mee. Of we iets met de mais verdienen hangt af van het weer en de maisprijs. Het eerste jaar lukte dat wel, dat is elk jaar onzeker. Voor boeren is een stapeling van vergoedingen nodig, en daar werkt LandvanWaarde aan. Het zou bijvoorbeeld mogelijk moeten worden dat een subsidie van een ANV gecombineerd mag worden met een subsidie (in de vorm van toeslagrechten) van LNV.”

Balans
Vrijwilligers van de Vlinderstichting tellen elke week de vlinders en de (on-)kruiden op haar bedrijf. “Het duurt een jaren voordat je vooruitgang ziet, maar in het tweede jaar zagen we opeens lieveheersbeestjes en sluipwespen. Die zorgen voor een natuurlijke plaagbeheersing van o.a. luizen. Helaas zien we ook slakken en wortelonkruiden. Een balans is nodig."

Over het project LandvanWaarde
Het Courage-project LandvanWaarde heeft tot doel een nieuw sturings- en beloningsmodel te ontwerpen voor agrarisch natuurbeheer. Courage ontwikkelde het concept omdat het oude model van louter overheidssubsidiering onvoldoende opleverde, zowel voor de boer als voor natuur en landschap.  Het project LandvanWaarde is een gezamenlijk initiatief van Landschap Overijssel, Nationaal Groenfonds en Courage en wordt mede gefinancierd door het Ministerie van LNV, de Provincie Overijssel en LTO Noord-Fondsen. Na afloop moeten een werkmethodiek en organisatie- en beloningsmodel gereed zijn die landelijk uitgerold kunnen worden.

Bekijk deze video over LandvanWaarde. Lees meer over het project LandvanWaarde.