Kiespijn

Analyses van de teloorgang lijken duidelijk. V&D, het warenhuis waar je voor alles terecht kon, heeft onvoldoende gekozen. Een warenhuis dat te duur was voor de koopjesjagers, te goedkoop voor de luxepaarden. Te luxe voor de Hemagangers, te gewoon voor het Bijenkorf publiek. Niet kiezen is ook kiezen. Of eigenlijk: niet kiezen, zorgt dat je klanten kiezen: voor een ander.  En zo werd V&D alleen tijdens haar executieverkoop toch nog een geduchte concurrent van haar grootste uitdagers; de prijsvechters en de outlets.

Lang gevestigde namen in menig winkelstraat als V&D, Perrysport en deels ook de Bijenkorf verdwijnen. Ook veel kleinere middenstanders houden het hoofd niet boven water en sluiten de deuren. Uiteindelijk worden de grote gebouwen ingenomen door prijsvechters.  De kleinere winkels veranderen in speciaalzaken, hippe koffietentjes of pop-up stores. De winkelstraat verandert: prijsvechters en speciaalzaken kleuren het stadsbeeld. De middenmoot verdwijnt.

Is het alleen mijn stad die verandert? Of is dit ook wat er gebeurt in de landbouw? Tijdens een trektocht in vijf etappes langs de Limburgse Land – en tuinbouw, hoorde ik heel vergelijkbare verhalen. We organiseerden deze trektocht voor de Provincie Limburg, en gedeputeerde Patrick van der Broeck.  Meer dan zestig gedreven ondernemers en adviseurs uit verschillende sectoren gingen tijdens deze trektocht met elkaar in gesprek. Samen bogen ze zich over de vraag: Hoe werk je aan een gezonde toekomst?  Aan een Limburgse Land- en tuinbouw die een lust is voor haar omgeving?

De antwoorden waren zo divers als de ondernemers die we spraken: De één werkt aan hightech innovaties waarmee reststromen worden hergebruikt en de kostprijs wordt verlaagd. De ander ontwikkelt met natuurlijke oplossingen een uniek product waarmee hij zich onderscheidt. De één concurreert op een open markt, de ander voor productie in een vraaggestuurde keten.  De één kiest voor samenwerking met collega’s, de ander ontwikkelt zijn eigen unieke niche. De één zoekt naar mogelijkheden om te starten met een onderscheidend bedrijf, de ander naar een verantwoorde afbouw. De toekomst van de landbouw heeft meerdere smaken en richtingen.

Maar ondanks alle verschillen is er één ding waar deze gedreven deelnemers het over eens zijn: voor een gezonde toekomst moet je als ondernemer kleur durven bekennen. Elke ondernemer kiest zijn eigen richting. Een richting die past bij de eigen ambities en vaardigheden, en bij de mogelijkheden van het eigen bedrijf en de omgeving. En iedereen onderstreept: Niet kiezen is geen optie, want als je niet kiest, kiest een ander voor je. Zelfs een icoon als Vroom & Dreesman had kiespijn. Versnelde verandering is de enige constante. Niet kiezen betekent verliezen. Kiezen betekent gekozen worden.