Wat willen jongeren?

Volgens Oosterling is het huidige onderwijssysteem vooral gebaseerd op de emancipatie van het individu. Dat heeft goed gewerkt. Kinderen uit alle sociale klassen hebben prima toegang tot goed onderwijs en ook de positie van vrouwen is enorm versterkt. Belangrijke verworvenheden, eens. Maar in de nieuwe netwerksamenleving is dat bij lange na niet genoeg. In de netwerksamenleving die we zien ontstaan draait alles om (Nieuwe) Verbindingen. We moeten daarom in de toekomst veel meer gaan denken in relaties waar het individu een knooppunt is. De overheid rept er over dat we nu allemaal geëmancipeerd zijn en dat we in de netwerksamenleving zelf onze keuzes moeten maken en onze bijdragen moeten leveren. Maar zo werkt het niet. Veel (jonge) mensen missen de kennis en vaardigheden om die keuzes op een verantwoorde manier te maken. Hetzelde geldt voor ouderen met onvoldoende computervaardigheden. Het geldt andermaal nog meer voor jongeren die heel veel tijd achter hun tablet doorbrengen. Zij weten heel goed wat ze allemaal  met hun computer kunnen doen. Maar ze hebben geen benul wat diezelfde computer met hen doet. Ze zijn volgens Oosterling niet 'mediawijs' en weten niet wat het effect is van de fulltime stroom beelden waarmee ze worden geconfronteerd. Alleen als je weet hoe reclamebeelden doorwerken op je geest kan je weloverwogen besluiten nemen hoe je je geld besteedt. Vandaar dat Oosterling, net als medelector Joep Bartels van de HAS Hogeschool, het begrip duurzaamheid een nieuwe lading en veel bredere betekenis wil geven. Iets dat veel verder gaat dan milieu, energievoorziening, de drie P’s; People Planet Profit, of de circulaire economie. Van 'mediawijs' naar 'ecowijs'. De uitleg bevindt zich op drie niveaus:

Fysieke duurzaamheid
Mensen beseffen zich onvoldoende hoe belangrijk gezond eten en veel bewegen is.

Sociale duurzaamheid
Dit benadrukt het belang van duurzame verbindingen tussen mensen zodat er bijvoorbeeld in de zorg geen mensen tussen wal en schip vallen.

Mentale duurzaamheid
Deze is nodig om het motto 'een leven lang leren' inhoud te geven.

Vanuit deze brede benadering zijn jonge mensen in staat om co-creatieve dwarsverbanden tussen al die verschillende culturen (Rotterdam telt bijvoorbeeld 157 nationaliteiten!) in de grote steden te benutten en werkelijk intercultureel samen te leven.

Al deze thema's moeten in het onderwijs een veel grotere rol krijgen, immers hier worden de vakvrouwen en vakmannen van de toekomst gevormd. Volgens Oosterling hebben we een eco-sociaal besef nodig dat daarna in het vervolgonderwijs - vmbo, hbo, wetenschappelijk - verder wordt ontwikkeld. Ondernemers en organisaties hebben hier ook een verantwoordelijkheid. Denk aan de begeleiding van stagiaires op dit vlak.

Als jongeren primair leren denken vanuit nieuwe verbindingen met anderen, kunnen ze zich straks soepel bewegen in de media en de netwerksamenleving. Zo ontstaan nieuwe co-creatieve professionals die in staat zijn zelfstandige beslissingen te nemen over de inrichting van hun werk en de veel bezongen Doe-Democratie werkelijk inhoud geven.

Vandaar een warm pleidooi voor meer aandacht voor social skills, kwetsbaar opstellen en andere triviantpuntjes die je als jong ondernemende mens nodig hebt om je staande te houden of liever nog, je te onderscheiden.

HAS Hogeschool gaat dit oppakken en ik ben er trots op dat onze Lectorraad hier een stevige bijdrage aan levert.

Roger Engelberts