We innoveren onszelf de crisis uit!
Wat als we bijvoorbeeld ontwerpers mee laten denken over ons voedsellandschap. Hoe zou een supermarkt er dan uitzien? Tijdens de Dutch Design Week werden er verschillende scenario’s getoond. De gemene deler bij alle scenario’s was dat het gezonder moet, maar we weten nog niet hoe. We zien vooral dat het gemiddelde BMI toeneemt en dat de druk op de zorg te groot wordt. Dus hoe kunnen we naar preventie in plaats van curatie? Een mooie kans voor retailers. Tenminste als wij als consumenten hiervoor open staan. Wat als de supermarkt acteert als foodcoach? Hiervoor zijn de eerste stappen al gezet. Jumbo heeft het platform Smulweb ingelijfd en heeft de Foodcoach app gelanceerd. Hiermee coachen ze de gebruiker in kleine stapjes naar een gezonder voedingspatroon. Albert Heijn gaat nog een stapje verder. Vooral in de US wordt ‘hyperpersonalisatie’ ingezet. Hier werden de Covid-vaccinaties gezet in de apotheken naast de supermarkt. Hiervandaan is het een kleine stap naar leefstijladvies en vervolgens naar een diëtist die meeloopt bij het boodschappen doen. Op de Dutch Design Week in de Embassy of Health werd getoond hoe de supermarkt er in 2050 uit zou kunnen zien. Vult de supermarkt op basis van jouw persoonlijke data en darmflora jouw winkelmandje? Of neem je voortaan een shotje goede bacteriën voor een optimaal gebalanceerde darmflora?
Voor beide gevallen is het essentieel dat we beter begrijpen wat we exact telen als voedselproducenten. Wat zijn de voedingswaarden van onze mooie producten? Brightlands presenteerde recent de uitkomsten van het onderzoek naar de echte waarde van groente en fruit. Hierbij is voornamelijk gekeken naar de stof lycopeen die voorkomt in wortel, tomaat en een aantal koolsoorten. Dit stofje kan mogelijk de ontstekingswaarden in ons bloed verlagen en daarmee het risico op het ontwikkelen van welvaartsziekten verkleinen. Hier liggen volop kansen.
Mooie producten die we telen in kassen of vertical farms. Wanneer we de teeltomstandigheden controleren, kunnen we een uniform product telen én sturen op nog betere voedingswaarden. Dan kunnen we eindelijk meerwaarde creëren voor onze productie. En bijdragen aan de gezondheid van de consument!
Biobased bouwen
Wat als we anders kijken naar de bouw? In deze sector ligt het voorlopig stil in verband met de stikstof richtlijnen. Dat geldt ook voor de dierhouderij. De conclusie van de ontwerper Lucas de Man is simpel: verbind deze sectoren met elkaar. Jaren geleden is hij al aan de slag gegaan met ‘biobased bouwen’. Zijn ‘exploded-view’ paviljoen reist al een tijdje de wereld over als voorbeeld. Een huis met meer dan 60 biobased materialen en circulaire bouwmethodes. Hierin wordt getoond wat er vandaag al mogelijk is. Wanden van rietvezels of hennep, isolatie op basis van lisdodde, akoestische panelen van mycelium en keukenkastjes van riet en bierbostel. Om deze grote verandering te bewerkstelligen moet het hele waardesysteem veranderen.
Een ander voorbeeld van dezelfde categorie is een strohuis. Wist je dat een strohuis evenveel CO2 op kan slaan dan dat er nodig is voor de traditionele bouw van drie tussenwoningen? Hiernaast geeft een strohuis een fijn binnenklimaat. Zomer én winter een temperatuur tussen de 19 en 24 graden, zonder airco of verwarming! Dat is iets waar velen van ons nu alleen maar van kunnen dromen. Om deze materialen toe te passen moeten we bestaande kaders loslaten, nieuwe richtlijnen introduceren en vooral open staan voor anders denkenden. De boeren telen andere gewassen, de architecten gaan anders ontwerpen, de aannemers gaan anders bouwen en de overheid stelt andere criteria.
Frisse en kritische blik
Een sector voorbeeld van integraal denken is het collectief ‘Hortivation’. Een stichting die zich richt op technische innovaties en kennismanagement in de glastuinbouw met het motto ‘we innoveren de crisis uit’. Ook hier wordt gewerkt met andere denkers. Enerzijds TNO als onderzoekscentrum, maar ook wordt er gewerkt met young professionals van het academy programma van HortiHeroes. Een high potential met een frisse en kritische blik zorgt voor nieuwe inzichten.
De aangesloten bedrijven bij Hortivation versterken elkaar en vormen een collectief om de toppositie van Nederland voor een duurzame voedselproductie te waarborgen. Niet om in Nederland zo veel mogelijk te produceren voor de export, maar om lokale productie op een duurzame manier mogelijk te maken. De hoofdthema’s binnen het consortium zijn ‘adaptief bouwen’ en ‘autonoom aansturen’. Adaptief bouwen houdt in dat er bij het ontwerp van een kas rekening wordt gehouden met de locatie en de omgeving. En dan niet alleen met de lokale wetgeving en richtlijnen voor de bouw, maar ook het klimaat en de lokale infrastructuur. Kan er gebruik gemaakt worden van reststromen: grijs water of restwarmte? En hoe kan er optimaal gebruik worden gemaakt van het lokale elektriciteitsnetwerk? Bufferen, gebruiken of terug leveren op welke momenten van de dag. Misschien staan de kassen van de toekomst binnenkort op de daken van datacenters? En vindt de opkweek van de jonge planten plaats in een vertical farm in de kelder van hetzelfde gebouw?
Open voor anders denkenden
Wanneer we uitzoomen zien we steeds beter dat niemand exact weet hoe de toekomst eruit ziet. We kunnen ons voorbereiden door te werken met scenario’s. Die geven doorgaans beter grip op wat er komen gaat. Trends zeggen meer over het verleden en bieden weinig perspectief voor de toekomst. Vandaag de dag bevinden we ons op een kantelpunt. Het enige dat we zeker weten is dat het anders moet. Maar de vele crisissen en veranderingen maken ons angstig.
Als we vaker openstaan voor anders denkenden gaan er deuren open. Verandering komt vaak van buiten. Bijvangst is dat we er niet alleen voorstaan. We kunnen elkaar versterken als collectief van verschillende sectoren en disciplines. Een systeemverandering te weeg brengen gericht op waarde toename in het kader van duurzaamheid in plaats van nog meer winst op de jaarrekening. Integratie van voedselproductie in de stad. Hoe gaaf zou het zijn als we terugkijken op een transitie waar we zelf aan bijgedragen hebben. En waar de volgende generaties ons dankbaar voor zullen zijn!
Ook geschreven door Marjan Welvaarts:
> Markt transformatie, tuinbouw als topper> Corona reset: blik op de toekomst
Meld je aan voor onze I-mailing
In onze I-mailing houden we je periodiek op de hoogte van de laatste ontwikkelingen bij Imagro. Nieuwe projecten, inspirerende blogs, openstaande vacatures én andere leuke weetjes. Vul je gegevens in wanneer je de I-mailing wil ontvangen.