2020: Van doelen naar DOEN

Over twee zaken was de groep het roerend eens. De mentaliteit in De Peel is er eentje van aanpakken, eigenstandigheid en van Zelf Samen Doen. Ingegeven door de armoede die we generaties kenden. Daarnaast zag de groep De Peel als werkplaats voor vernieuwing. Werkplaats voor Brainport Oost. De schuurtjes in De Peel vormen de innovatie-hub voor vernieuwing. Want verandering is de enige constante. De schokdempers voor de voertuigen van Paris-Dakar, onderdelen van het landingsgestel van de JSF, foodpoeders, Maxi-Cosi, de klokken van de Sacré-Coeur. Stuk voor stuk zijn het sterren of stippen. Parels werden verbonden aan dorpen, dat was het grid voor ons ecosysteem. Dorpen werden zo helden en dat bracht een imagotransfer. We noemden ze Peelparels, destijds eind december 2015. Nu nog verbinden via een parelsnoer of patchwork deken. Ogenschijnlijk onlogische combinaties juist combineren. Want wij wisten al uit onze historie: elke nieuwe combinatie leidt tot een innovatie. Dat moest deze diverse groep van ondernemers en creatieve klasse die eind december 2015 bij elkaar kwamen wel doen, want de Peellanders zijn te bescheiden om dat zelf te doen, maar zijn stiekem best trots als dat door anderen wordt gedaan.

We zagen in dat onze historische gevoelens van buffelen en voor jezelf houden ons niet verder bracht. Wat historisch gezien op het eerste oog grenzen waren, zagen we gedurende de jaren als verbindingen. Onze buren bekeken we eerst argwanend, maar zijn nu vrienden. Brainport Oost, Greenport Venlo, Foodport Veghel en de samenwerking met de technologische Universiteitsdriehoek Eindhoven Leuven Aachen gaf de schuurtjesmentaliteit van klooien een “innovatieboost”. De Peellanders zagen in dat toegevoegde waarde en creativiteit de Nieuwe Turf voor De Peel vormden. Het startte in de varkenshouderij. Immers, je moet eerst de bodem raken om je af te kunnen zetten. Blijven watertrappelen, houdt niemand vol. De varkenshouders veranderde in partijen die vanuit 70 jaar kostprijsdenken sprongen naar opbrengstprijsdenken en differentiatie. Een zee van niches rondom een eiland van bulk. Dat was wel een mentaliteitsshift. Niet het vele is goed maar het goede is veel. Het varken was daarmee opnieuw iconisch voor de revolutie in De Peel.

De Coalitie van Willende Mensen werd als vanzelf een beweging die het parelsnoer verbond. Een beweging die aanstekelijk was, waar je bij wilde horen en die als een olievlek door De Peel uitliep. Goede praktijkvoorbeelden, import van bravoure en lef, voorlopers op het schild hijsen, oprechte complimenSen geven en vooral ook mensen aanspreken die echt te ver buiten de lijnen kleuren. Mensen die in hun verkeerde houding bleven steken. Attitude was de sleutel voor verandering en tegelijk een opening van het slot om parels aan een snoer te rijgen. De veelheid in verscheidenheid werd zo onze kracht EN onze visie. Juist door het kleinschalige ondernemerschap te stimuleren en bottom up te denken en te combineren met andere sectoren ademde De Peel vernieuwing. Door de pluriforme patchwork deken in combinatie met de nieuwe mentaliteit ontstond als vanzelf innovatie. Wat een grote bijvangst vormde was het feit dat alle Peellanders, komend van een energielandschap – Turf – inzagen dat zij opnieuw een stap moeten zetten richting verduurzaming en circulaire economie. Dat is nu onze nieuwe ambitie voor 2022; een circulaire economie. Niet omdat we het moeten maar omdat we het willen en kunnen om onze kwetsbare natuur heen. De Peel lenen we van onze kinderen. Kringlopen sluiten en (natuurlijke) producten opwaarderen is al eeuwen onze tweede natuur. Met biocascadering konden we bij reststromen en inhoudsstoffen veel meer uitgaan van toegevoegde waarde. Deze cascaderingsmethode, focus op de hoogste toegevoegde waarde, Farma dan Fun, dan Food dan Feed dan Fibres en dan Fuel. Een voorbeeld, maïs telen voor de vergister was daarmee uitgesloten, maïs telen voor een doolhof stond voorop. Zo groeide De Peel vanuit Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen naar Maatschappelijke Toegevoegde Waarde. Toegevoegde Waarde(n) vormde – passend bij ons ondernemerschap - in alles wat we deden ons vertrekpunt; zowel in de maak- als in de vermaakindustrie. High tech en high touch. De Peel Maakt ’t in Brainport. Circulariteit en creativiteit is onze nieuwe turf én krulstaart. We zijn er fier op. Ons Parelsnoer bracht dat als vanzelf boven water omdat we eigenlijk op zoek gingen naar het gemengde bedrijf.

Deze zaken in gang zetten daar was wel wat voor nodig. Vanuit de schuchterheid en nuchterheid was een communicatiestrategie keihard nodig om het ringenspel van 5 O’s de parels te laten verbinden en communiceren keihard nodig. Overheid, Onderzoek, Ondernemers Onderwijs en NgO’s moesten over hun eigen schaduw heen springen en niet langer hun kerk of raadzaal in het midden plaatsen. Dat dat gelukt is komt vooral omdat alle mensen inzagen dat je alleen sneller gaat maar samen door zelf te doen veel verder komt. Het eiland Peel ontsloot zich en kenmerkte zich door openheid, de mentaliteit van delen en verbindingen met anderen. Chapeau ook voor de Overheid, die hun lot in Visiebepaling volledig in handen legde van de groep Peellanders. Diepe buiging voor het feit dat zij kozen voor de achtervang en echt doorkozen voor een Dienende Overheid. Met heldere rollen voor de diversiteit van gemeenten in onze visie, hoe zorg je dat de landelijke en de stedelijke georiënteerde gemeenten zich toch kunnen herkennen. Echt Facilliteren – doeners met doeners in contact brengen - waar vindt je dat nog? Door deze Rijnlandse en historische aanpak van Vakmanschap Verbinding en Vertrouwen staat De Peel vandaag, eind december 2020 weer op de kaart. We zijn agendasettend en staan prominent op de economische agenda in Den Haag en Brussel als sPEELtuin voor De Andere Aanpak. Eind december 2015 viel het kwartje: niet kiezen betekende verdeeldheid en verliezen. De Peellanders Kiezen als Coalitie van Willende Mensen om Gekozen te worden.
Oh ja volgende week komt Obama vanwege zijn wereld afscheidstour naar Deurne om de Lessen van verandering op te halen voor de staat Oregon die met een vergelijkbare uitdaging zit als wij in 2015. En hij zal tevens de eerste Leerstoel Veranderend Platteland installeren op een dependance van Yale in… Helmond.

Gesproken Column Roger Engelberts tijdens De Peel – Focus op 2030