Wimke’s Principles - 100 jaar vooruit spiegelen

Het is nu 2116. Binnen AgriFood Capital, in het Land van Cuijk heeft Boxmeer door integraal en inclusief denken een gouden eeuw gebouwd op de fundamenten die Wimke ons meegaf. Good practice rondom circulaire economie. Dat fundament noemen we nu biocascadering. Biowat? Ik leg het uit.

Een blik op ons leven, wonen, werken en recreëren vandaag de dag in Boxmeer. De vergrijzing hebben we verzilverd. Mensen worden vandaag de dag gemiddeld 133 jaar oud. Kanker en andere welvaartsziekten als obesitas zijn de wereld uit. Gemeenten en provincies bestaan alleen nog in het archief. In Boxmeer hebben we afgelopen eeuw een omslag gemaakt van denken in grenzen naar denken in verbindingen. Voorbeelden?

Als je energie gebruikt krijg je er geld bij uit. We vervoeren ons nu via de Hyperloop, een vacuüm buizenstelsel waarmee we in twee minuten vanuit station Boxmeer in station Amsterdam zijn. En onze eetgewoonten? Vlees eten we mondjesmaat, goed klaargemaakt, één keer per maand, dat is een feestje. Het woord keuken is uit ons vocabulaire. Wel nuttigen we gezonde voeding en nutritie van dichtbij. Eten geënt op mijn DNA, personalised food, nog slechts af en toe geprint met de voedselprinter, dat is een verouderde techniek. Gezonde voeding. Veredeld en verrijkt in foodincubators. Eiwitten met voor mij de juiste aminozuursamenstelling, vezels en mineralen van dierlijke en vooral plantaardige oorsprong. Eten doen we nu op social hotspots waar we elkaar ontmoeten. Thought for Food. En de supermarkt, veelal het einde van de keten die vanuit inkoopmacht de kracht had, bestaat alleen nog in het museum. Offline spelers groeiden online twee keer zo hard waardoor ze zichzelf opbliezen. We leven nu in de een sustainable urban delta, Europa’s eerste stadsstaat met Boxmeer als lichtend voorbeeld. Want één ding is wel kraakhelder geworden. De 21e eeuw is de eeuw van de consument en de stad. En alles wat niet authentiek is, transparant is of geen waarde toevoegt, is verdwenen. We leven nu in een circulaire economie waarbij we in verticale horizontale en diagonale ketens niet meer uitgaan van wantrouwen of controle: Vinken. Nee, de echt dienstverlenende overheid gaat uit van vertrouwen, creativiteit en enthousiasme: Vonken. Afval of reststoffen hebben we niet meer. We zijn niet meer aan het downcyclen maar sec alleen nog recyclen en upcyclen. CO2 neutraal, in alles meer dan zelfvoorzienend. Waste is Taste geworden. Obesitas en verspilling van voedsel is geen issue meer. In De Weijer hangt een expositie over ons Grote Vleesverlangen van begin 21e eeuw. Vlees is bijzonder. Ongelofelijk dat we toen zoveel vlees aten, liters koffiedronken, sigaretten rookten en zittend ons werk deden.

Het zijn – hoewel een volledig andere tijdgeest – nog steeds Wimke’s Principles waar we mee werken. Waarde, Waardering, Opwaarderen. Dat is wat upcyclen doet. Wimke zag dat geld naar waarde stroomt. Wimke wist dat je een welvaartsen welzijnsstaat moet inrichten op het toevoegen van waarde. Wimke de Körver was een halve eeuw lang circulair aan het werk. Uit armoede en komend van het klapzand. Tegenwoordig noemen we dat biocascadering. Dat wil zeggen: je trekt eerst de meeste toegevoegde waarde (lees ook marge) uit de hoogste F uit de waardeketen. Stel je teelt maïs als praktisch voorbeeld. Haal dan eerst de inhoudsstoffen met de hoogste toegevoegde waarde voor Farma er uit, wat overblijft, daar maak je Food van (popcorn), daarna Feed (diervoeding) daarna Fibres (vezels uit de maïsstengel), daarna pas Fuel (energie, vergisting). Wat we een eeuw geleden deden was gesubsidieerd maïs telen om deze rechtstreeks in de vergister te gooien. Wimke liet ons een eeuw geleden inzien dat je – als je start bij de hoogste toegevoegde waarde, Farma, dat je kunt cascaderen naar steeds lagere toegevoegde waarde (en steeds groter volume!): Farma - Food – Feed – Fibres - Fuel. Wimke heeft het zelf uitgeknobbeld. Telkens een box hoger, een Box Meer. Professor Rudy Rabbinge (Wageningen UR) heeft het beschreven. Hij doceerde daar zelfs over 12 Fjes: Farma (Fragrances, Flavours, Flowers, gegroupeerd onder de groep Health), Food (Fruits, Fresh Vegetables, Food crops, Fodder, onder de groep Nutrition) en Feed / Fibres (Functional molecules, Fermentation products, Fibers, onder de groep Chemicals en Materials), en tot slot Fuel (onder de groep Energy).

Alleen zo heb je optimale grondstofbenutting. En dat wist Wimke als geen ander. Voor de eerste groep heb je slechts een paar vierkante meter nodig. Voor de laatste groep vele hectares. In onze prachtige regio zijn alle ketenspelers van grond tot mond en van stal tot schap aanwezig; 1.500 bedrijven met meer dan 10.000 banen in agro food, en zich terdege bewust van waarde toevoegen door ook via de F van Farma de brug naar Health te slaan. Het is simpel: met biocascadering haal je meer toegevoegde waarde van minder vierkante meters. Dat was ons voorland. Ga eens tikkertje spelen met de Fjes. Daar ligt de toegevoegde waarde voor Boxmeer. En zo sluit Boxmeer én de erfenis van Wimke in zijn hart maar geeft er ook een extra dimensie aan naar de toekomst. Met nieuwe ambitie, visie en ondernemerslust komen we door met de Fjes tikkertje te spelen weer in de F1; formule 1 van de humane eiwitketen. Groei en Regio zijn niet voor niets dezelfde letters! Wimke bedankt. Bedankt voor het inzicht en uitzicht. Biocascadering oftewel een Box Meer.

Roger Engelberts

Imagro BV Ottersum

Lector co-creatief ondernemerschap HAS Hogeschool