Zoek de 10 verschillen tussen Popeye en Calimero

Dan volgt een lawine aan reacties van jonge varkenshouders. ,,Oud verhaal.’’ ,,Is het te druk in het topsegment als elke varkenshouder zoiets gaat doen?’’ ,,Waar moeten die 99,5 % andere Nederlandse varkens dan blijven? ,,Hoe zou ik met Lithoijen-ham de ham van een Iberico-varken van de Nederlandse markt moeten krijgen?”
Pff wat een armoede en teleurstelling! Voor mij het bewijs dat de varkenshouderij nog enorm aan een tunnelvisie lijdt. Bekrompen en verkokerd denken in slechts één richting die er 60 jaar lang is ingestampt: Betere technische resultaten, Kostprijsverlaging en Schaalvergroting. Dit trio blijft ook springlevend in de mindset van jonge boeren als Neerlands 1e Varkensvoorvrouw Annechien ten Have een bevlogen betoog houdt over haar lupinevarkens concept. ,,Livar heeft er 15 jaar over gedaan maar het is gelukt’’, aldus Ten Have.
Nog meer leegheid en oud denken in de zaal: ,,Dat kost bergen energie en tijd.’’ ,,Het geeft onzekerheid.’’ ,,De bank heeft ook een vinger in de pap omdat er rendement moet worden gedraaid.’’ Ohja, wel waren de jongeren het er over eens dat ze zelf meer beroepstrots uit mogen stralen. Spotjes zoals die van Friesland Campina en waar komt de melk vandaan, daar heeft de varkenssector echt behoefte aan. Beroepstrots. Relateer dat eens aan de eerdere citaten. Citaten die haarfijn de identiteit weergeven waarop het imago van de sector is gebouwd. IMAGO! Dat staat voor Ik Moet Altijd Goed Ondernemen. Ondernemerschap is continu aanpassen, adaptief zijn en nooit afwachten. Mijn appèl: open de ogen en verander of stop met varkens houden.

Sector in transitie
Met het lezen van dit artikel zakte bij mij elk sprankje hoop op vernieuwing verder weg. Wat een erosie. En dat voor een fantastische sector als de varkenshouderij waarvoor het inmiddels 1 minuut OVER 12 is. De varkenshouderij zal snel de transitie moeten maken van Macht naar Kracht, van Meega stal naar Gamee stal , van Tegenbewegen en Defensief naar Meebewegen en Offensief, van Erf naar Omgeving, van Topdown en Angelsaksisch naar Bottom-up en Rijnlands, van Kostprijsdenken naar Opbrengstdenken, van Bulk naar Onderscheid en Toegevoegde waarde, van Risicomijdend naar Ondernemend.
De afgelopen decennia is het aantal varkensbedrijven gedecimeerd naar 3500 stuks. De varkensstapel vertoont nu een licht dalende tendens. En de houding van onze (jonge) varkenshouders vertoont daarentegen een omgekeerd beeld naar meer defensie en meer focus op het genoemde trio. Wat me raakt is de teneur van het artikel in Nieuwe Oogst. Jonge varkenshouders die in deze doodlopende weg blijven denken. Kwantiteit staat nog steeds boven Kwaliteit en kostprijsdenken en schaalvergroting krijgen voorrang op vernieuwing en conceptontwikkeling.

Ik hoop dat dit artikel en de groep boeren in de BAJK-zaal niet representatief is voor de doelgroep varkenshouders. Ik ken namelijk wel een aantal varkenshouders die ondernemend en initiatiefrijk zijn. Of kan het zijn dat de journalist in casu verzuurd is of dat hij de broodnodige objectiviteit mist. Dat lijkt mij niet aan de orde.

De grootschalige glastuinbouw, tot 5 jaar geleden nog het bejubelde beste jongetje in de klas, laat zien dat we aan het werk zijn aan en in een doodlopende weg. Op enig moment is de schaal zo groot dat schaalvoordelen er niet meer zijn, ergo dat het mono-systeem tegen je keert. Juist van jonge varkenshouders verwacht je Nieuw Denken. En inderdaad de sector is in transitie en dat duurt minstens een generatie. Onze unieke kans als Nederlandse varkenshouderij zit ‘m echter in de versnelling. Ambitie. Bewijzen dat Het Wel Kan.
Verandering komt van buiten. Dat zagen we aan de Textielindustrie en aan de Mijnen in Limburg maar ook aan de Plofkip en Megastal. Veranderen gaat namelijk over anderen. Door de plofkip koopt de retail anders in en draait de sector 180 graden. Innovatie komt na de val. Er moet dus pijn of behoefte zijn. Na de watersnoodramp dit jaar 60 jaar geleden, hebben we onze naam herbevestigd wereld wijd als Dutch waterengineers.

De tunnelvisie kan en moet veranderen voor eigen lijfsbehoud. Het beste wat de varkenshouderij kan overkomen is meer diversificatie. Niet het vele is goed maar het goede is veel. Baan je eigen pad en laat een spoor na. En zeg niet dat het niet kan. Het ‘’Meat your own’’ initiatief van Jan de Wilt van het Innovatienetwerk (overigens een club waar de innovatieve veehouderij als enige sector geen alliantie mee heeft gesloten, hoe navrant is dat) heeft inmiddels tientallen initiatieven bij de kop en bewijst dat het wel kan. Volg maar eens op Twitter: #BuitengewoneVarkens. Een nieuw initiatief waar geen Bank aan te pas komt. Deze club werkt met crowdfunding en heeft inmiddels 100 consumensen die elk 1000 euro investeren en terugbetaald worden in… natura: het vlees van hun eigen varkens. Daarmee is de brug producent – consument en de directe band tussen boer en burger of zo u wilt maatje en karbonaadje geslagen.

Dichter bij huis is varkensboerderij De Schelfer gestart met varkens in de eindfase op roggemeel te zetten. Deze Boer en Slager is gestart met eigen vierkantsverwaarding door met name unieke metworsten te maken en die via oa een andere categorie en kanaalkeuze ‘luxe markten in ‘goede’ buurten’ in de Randstad te verkopen. Boer zoekt Markt: de Pure Markt in Rotterdam en Amsterdam als voorbeeld.

Er is dus een wereld te winnen. Maar dan moet je wel voor die wereld open staan en die mooie nieuwe wereld zelf ook willen zien. Dat begint in mijn bescheiden optiek bij de (jonge) ondernemer. Bij u, varkenshouder. Laat zien dat het wel kan. Zoek de markt en de afzet op. Begin klein, ga naar de stad. Denk niet in spanten maar in klanten. De vegetarische slager is ook klein begonnen. En ja… Albert Heyn ook. Ik zie u denken: ,,Makkelijk praten, ik zit vast aan de bank in mijn eigen stal’’. Maar door de bank genomen begint het toch echt bij een andere mindset. Ik wil niet wijzen maar helpen. Mits we er ook qua attitude anders in gaan staan. Ook u ziet de verschillen tussen Popeye en Calimero. Het glas is halfvol.

Meat your own bouwt in februari aan een datingplatform tussen consument en producent. In maart starten we in Limburg met een LEI-project nieuwe ketenverdienmodellen. In mei komt de supermarktkoepel met nieuwe inkoopspecificaties naar aanleiding van de afspraken uit het Verbond van Den Bosch, al het vlees duurzaam geproduceerd in 2020. In 2013 is Agrofood samen met Zorg de enige groeisector. Boer zoekt vrouw viert hoogtij. En in het kabinetsbeleid wordt de sector Agrofood op handen gedragen. In Brabant en Limburg werken 2 op de 10 mensen van de beroepsbevolking (in)direct in agro-food.
Met zoveel kansen, moet je als ondernemer Anders Durven Doen en van uw erf afkomen. Op zoek naar nieuwe cross-overs en kleinschalige projecten! Als u dat niet doet denkt u in uw eigen stal een lichtpuntje te zien. Maar het is slechts een lichtpuntje in een donkere kostprijstunnel. Als het al niet het licht is van de tegemoetkomende trein in kettingbotsing met de varkenshouderij.

Roger Engelberts – Directeur Imagro BV en Voorzitter Denktank Zo Ziet Limburg Dieren, op zoek naar vernieuwing en cross-overs in de Innovatieve Veehouderij.