Corona reset: blik op de toekomst

Na een crisis herhalen we vaak patronen. Dat blijkt uit de geschiedenis. Toch is er ook reden voor hoop. Van Darwin weten we immers dat niet de grootste of snelste overleeft, maar degene die zich het best kan aanpassen. Bedrijven in de agrifood die er niet in slagen vóór 2030 klimaatneutraal en circulair te zijn, zullen verdwijnen. Welke nieuwe kánsen en mogelijkheden zijn er om vorm te geven aan de veelkleurige en diverse tuinbouw die we nodig hebben? Gezocht: ondernemende optimistische pioniers. Mensen die initiatief willen nemen en de schouders willen zetten onder de vraagstukken waar we voor staan.

Vitale kansen: let food be the medicine

‘Gezondheid’, het is één van de meest uitgesproken woorden in deze tijd. Ons grootste goed. Dé reden om op de pauzeknop te drukken en landen stil te leggen. Getuige de grote obesitas- risicogroep bleek in deze tijd hoe groot het belang van goede gezondheid is. En dus ook: hoe groot de toevoegde waarde van de tuinbouw zou kunnen zijn als het gaat om het gezónd houden van mensen. ‘Let food be the medicine’, Hippocrates zei het tweeduizend jaar geleden al. Pakken we als sector voldoende de kans om voeding in te zetten als medicijn? Geven we evenveel aandacht aan inhoudsstoffen of blijven we ons richten op kilo’s? Vertical farming biedt kansen als het gaat om het garanderen van een stabiel gehalte inhoudsstoffen, nodig om voeding in te zetten als medicijn. Samen met de medische sector zouden we het tij kunnen keren. De race-to-the-bottom waarbij de focus altijd ligt op kostprijsverlaging en efficiency kunnen we ombuigen naar het creëren van toegevoegde waarde. Voeding als gezondmaker in plaats van ziekmaker. Laten we het doen!

Regionale kansen: denk in kleine cirkels

Afstand. Sinds de crisis krijgt ook dit woord een nieuwe betekenis. Grenzen gaan op slot. Meer beeldbellen, online bestellen. Minder reizen, minder vliegen. Afstand is ‘een ding’ en toch hebben we onze dierbaren nog nooit zo dichtbij gehad. Kijken we naar een nieuwe invulling van ‘afstand’ in de tuinbouw, dan zouden we kunnen leren van Whole foods of van Jeff Bezos’ Amazon (11.000 dollar omzet per seconde). Door distributiecentra op strategische locaties reguleert de keten de distributie niet céntraal, maar régionaal. Wat als we in kleine cirkels om de distributiecentra gaan produceren en voedsel verspreiden naar het voorbeeld van Whole Foods? Het zou een einde maken aan de waanzinnige afstanden die de gemiddelde hap aflegt van grond tot mond: 5.000 a 20.000 kilometer. Zelfvoorzienend én lokaal. Het zou aansluiten bij de groeiende behoefte van de consument aan lokaal, korte ketens en foodboxen. En noodzakelijk, in het geval er files ontstaan in de ‘green lanes’ bij de grenzen waardoor vitale voeding bederft. Autarkisch vermogen als een nieuwe kracht.

Lokale kansen: wie de boer kent, eet

Support your locals. Een veelgehoorde zin in deze tijden. Bij een stevige crisis beperken we ons tot de eigen kleine cirkel. Staat het vertrouwen op de tocht. Voedsel van veraf is lekker, maar vertrouw je toch minder. Iets van dichtbij is vertrouwd: je kent de boer, dus je eet het wel. In onze nieuwe overlevingsmodus zien we dat voedselveiligheid en voedselzekerheid bovenaan in onze prioriteitspiramide staan. Wat als we de consumenten kunnen verleiden om lokaal te blijven kopen? Blijvend inzetten op trots en gevoel voor het moois uit de eigen achtertuin. Door de herkomst beter zichtbaar te maken. Door verbinding te leggen met de seizoenen. En natuurlijk blijven verrassen en inspireren met nieuwe smaken en variëteiten. De consument is er klaar voor, zien we als we kijken naar het succes van maaltijdpakketten en HelloFresh! Consumenten hebben behoefte aan minder mentale inspanning bij het bereiden van een maaltijd en meer fysieke inspanning. Koken werkt op die manier therapeutisch. We willen best zelf de groenten snijden, maar bedenken wat te eten, hoe het te bereiden en zorgen dat je de juiste ingrediënten bij elkaar scharrelt, dat zien we als een belasting. Nu is de voedselpakketmarkt perfect om nieuwe variëteiten te lanceren. En het is een fantastische markt om verse kruiden af te zetten en om consumenten weer te leren hoe ze verse kruiden kunnen gebruiken in de keuken. En waar kunnen we deze kruiden nu jaarrond telen? Inderdaad; lokaal in een gesloten teeltsysteem.

Verticale kansen: sluit allianties

Niets is zo lastig als bestaande systemen veranderen.
Maar uit de geschiedenis kunnen we leren dat verandering ons veel heeft gebracht. In de tuinbouw zijn al verschillende partijen die eerste stappen hebben gezet en onverwachte allianties sluiten. Priva is een mooi voorbeeld; in 2019 hebben ze krachten gebundeld met 80 Acres Farms en Ocado. Samen hebben ze een joint venture opgestart die alle elementen bevat om vertical farming tot een succes te maken. Priva brengt de techniek op het gebied van automatisering en klimaat in, 80 Acres beschikt over de groene vingers én heeft ervaring met het vermarkten van de geteelde gewassen in een indoor farm richting de retail en de consument. Ocado, Europa’s grootste online food retailer, beschikt over grote hoeveelheden shopperdata en heeft ervaring met het aan huis bezorgen. Zij weten dus hoe de ‘last-mile’ gereden moet worden. Deze drie bedrijven met diverse achtergronden vullen elkaar perfect aan om tot nieuwe proposities te komen. In de promotie van hun nieuwe ideeën kregen ze het zelfs voor elkaar om een indoor farm op de stoep van het Guggenheim Museum in New York te plaatsen voor een halfjaar. In het hart van New York, daar waar je de consument, en de investeerder, kunt bereiken. Lef!

Voedselproductie in de stad

Anders leven, anders wonen, anders kijken, anders telen. De aanhangers van de internationale Sustainable Urban Delta-beweging waren er al ver voor de coronacrisis mee bezig. Wereldwijd zijn er kleine initiatieven die niet afwachten tot voedselproductie volhoudbaarder wordt gemaakt door overheidsbeleid. Nee, ze pakken zelf de handschoen op. De ambitie: voedselproductie weer onderdeel maken van de leefomgeving. Door bijvoorbeeld afvalwater uit de stad te gebruiken in de teelt en restwarmte uit de teelt te gebruiken om de huizen te verwarmen. Waarom? Omdat er dagelijks meer dan 200.000 mensen definitief naar de stad migreren en verandering nódig is voor een gezonde, groene en leefbare samenleving. Niet infra of architectuur of bouw, maar voedsel kan de enabler zijn voor stedelijke ontwikkeling.

En het mooie… juist Nederland kan de eerste viool spelen in een geïntegreerde kijk op de bouw en ontwikkeling van steden. Als land ter grootte van een stadsstaat weten we op ongeëvenaarde wijze voedsel te produceren, onze biomassastromen te gebruiken, groene zones en stad te verweven en kwalitatief goed te wonen.

De coronacrisis werpt een sterk licht op onhoudbare systemen en structuren. Laten we het gebruiken in deze donkere tijden. Laten we nieuwe kansen pakken, anders denken, anders doen! We mogen wereldwijd verliezen door deze crisis, maar onze lessen verliezen we niet. Bring in the Dutch!
 

In elke uitgave van KASmagazine bespreken we een actueel thema om ondernemers in de glastuinbouw te inspireren en anders te laten denken en doen. Dit keer was het de beurt van onze marketeer en vertical farming-specilist Marjan Welvaarts.